Τα ιερά δάση της Ηπείρου είναι τόποι που συνδέονται με απαγορεύσεις και κυρίως με τον φόβο ότι η κοπή των δέντρων τους μπορεί να επιφέρει τιμωρίες υπερφυσικού χαρακτήρα στους παραβάτες. Αποτελούν συστήματα διαχείρισης που Ιδρύθηκαν κατά την περίοδο της οθωμανικής κυριαρχίας. Προστατεύουν τους οικισμούς από κατολισθητικά φαινόμενα, πτώσεις βράχων ή χιονοστιβάδες ή διαφυλάσσουν σημαντικούς φυσικούς πόρους, όπως το πολύτιμο νερό, επιτελώντας ταυτόχρονα και άλλες λειτουργίες, όπως λατρευτικές και αισθητικές. Σήμερα κατατάσσονται στους Ιερούς Φυσικούς Τόπους του πλανήτη (Sacred Natural Sites), που ορίζονται ως τόποι με ιδιαίτερη πνευματική σημασία για παρακείμενες κοινότητες, αλλά και ως τόποι ιδιαίτερης βιο-πολιτισμικής αξίας, σημαντικοί παγκοσμίως για τη διατήρηση της βιοποικιλότητας.
Από το 2015 τα ιερά δάση των χωριών του Ζαγορίου και της Κόνιτσας εντάσσονται στο εθνικό ευρετήριο της Άυλης Πολιτιστικής Κληρονομιάς (UNESCO).
Σημαντικές δημοσιεύσεις
Stara K, Tsiakiris R, Nitsiakos V, Halley JM 2016. Religion and the management of the commons. The sacred forests of Epirus. In: Agnoletti M, Emanueli F (eds) Biocultural Diversity in Europe. Environmental History 5. Springer Verlag, pp 283 – 302.
Tsiakiris R, Stara K, Marini-Govigli V, Wong J (2024) Walking in sacred forests with Oliver Rackham: a conversation about relict landscapes in Epirus NW Greece. In: Rotherham I D, Moody J (editors). Countryside History: Collected essays in honor of the late Professor Oliver Rackham. Pelagic Publishing.
Avtzis D N, Stara K, Sgardeli V, Betsis A, Diamandis S, Healey J R, Kapsalis E, Kati V, Korakis G, Marini Govigli V, Monokrousos N, Muggia L, Nitsiakos V, Papadatou E, Papaioannou H, Rohrerm A, Τsiakiris R, Van Houtan K S, Vokou D, Wong J L G, Halley J M 2018. Quantifying the conservation value of Sacred Natural Sites. Biological Conservation 222: 95–103. https://doi.org/10.1016/j.biocon.2018.03.035
Zannini P, Frascaroli F, Nascimbene J, Persico A, Halley JM, Stara K, Midolo G, Chiarucci A. 2021. Sacred natural sites and biodiversity conservation: a systematic review. Biodiversity and Conservation 30: 3747–3762. https://doi.org/10.1007/s10531-021-02296-3
Roux JL, Konczal AA, Bernasconi A, Bhagwat SA, De Vreese R, Doimo I, Marini Govigli V, Kašpar J, Kohsaka R, Pettenella D, Plieninger T, Shakeri Z, Shibata S, Stara K, Takahashi T, Torralba M, Tyrväinen L, Weiss G, Winkel G. 2022. Exploring evolving spiritual values of forests in Europe and Asia: a transition hypothesis toward re-spiritualizing forests. Ecology and Society 27(4):20. https://doi.org/10.5751/ES-13509-270420